Sofya Dönüşü 20 Ocak 1915 Liman Von Sanders ile görüşmesi

Mustafa Kemal, 20 Ocak 1915 Çarşamba günü İstanbul’a gelir. Atandığı 19. Tümen hakkında bilgi alacak, görevi ile ilgili değinmeler yapacaktır. O günlerde, Sarıkamış’ta müthiş bir bozguna uğrayan ve 600001 Türk’ün şehit düşmesine neden olan atılgan ve serüvenci Enver Paşa ile karşılaşır. Enver Paşa  bitkindir, fazla konuşmazlar. Enver Paşa’nın yanından ayrılan Mustafa Kemal, Liman Von Sanders Paşa ile karşılaşır. Alman Mareşali, Mustafa Kemal’i nezaketle karşılar. Bulgarların durumunu merak etmektedir.

Kibar bir tavırla sorar:

-"Bulgarlar hala harbe girmeyecekler midir?"

-"Benim görüşüme göre henüz girmeyecekler."

-"Niçin?"

-"Benim anladığıma göre Bulgarlar, iki ihtimalden biri anlaşılmadan harbe girmezler. Biri, Almanya’nın başarı kazanabileceğine inandırıcı deliller görmedikçe, ikincisi de, harb kendi topraklarına temas etmedikçe."

Bu yanıt Mareşali öfkelendiriyor. Sağ yumruğunu sıkarak ve yukarı kaldırarak soruyor.

-"Bulgarların Alman başarısına güvenleri yok mu?"

Mustafa Kemal gayet sakin yanıtlıyor:

-"Hayır ekselans."

Liman Von Sanders öfkeden yüzü kıpkırmızı oluyor:

-"Niçin?"

Mustafa Kemal, bir şey anlamamış gibi sorulu gözlerle Mareşal’e bakıyor. Liman Von Sanders açıklıyor.

-Nasıl olur, Alman başarısına güvensizlik? Nasıl olur bu?

-"Öyle efendim."

Mustafa Kemal’in yüzüne dikkatle bakıyor ve soruyor:

-"Sizin fikriniz nedir?"

Biraz duralıyor Mustafa Kemal. Yanıtlasın mı yanıtlamasın mı? İnandıklarının tersini de söyleyemez. Bu konuda kendi görüşlerini ve düşüncelerini zaten ilgililere söylemiş ve yazmıştır. Sofya’dan ayrılırken Bulgar Hariciye Nazırı General Liyeçef’in görüşünü de öğrenmişti. Türk vatanının savunma görevini almış bu generale ne diyebilirdi? Bir an vicdan yoklaması yaptıktan sonra yanıtlıyor:

-"Bulgarları düşündüklerinde haklı buluyorum."

Yarbay Mustafa Kemal’in bu yanıtı Mareşal Liman Von Sanders’in üzerinde şok etkisi yapar ve hemen ayğa kalkarak “Çıkabilirsiniz” der.2

Mustafa Kemal, artık Çanakkale Savaşlarının ateş yağmuru altında, Türkiye’nin kaderini değiştirmek için cepheden cepheye, siperden sipere seğirtecektir.

1 İsmail Hamdi Danişment, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, Fasikül 18, Sayfa: 428

2 Falih Rıfkı Atay, Çankaya, Sayfa:85-87

Kaynak: Atatürk’ün İstanbul’daki Çalışmaları, (1899-16 Mayıs 1919), Sadi Borak, 2. Basım 1998, Kaynak Yayınları, ISBN: 975-343-233-X, Sayfa: 71-72