Eğer Bir Sultanla Evlenirsen

Mustafa Kemal Paşa, 20 gün süren Almanya seyahatinden İstanbul’a döndükten bir süre sonra böbrek rahatsızlığı nedeniyle Viyana ve Karlsbad’a giderek tedavi gördü.

Daha Mustafa Kemal Paşa Karlsbad’a gitmeden, bir gün önce, Vahdettin’in müsahibi¹İbrahim Bey onun evine gelir. Kendisi evde yoktur ve müsahip, yaveri Cevat Abbas (Gürer)’e konuyu açar. Veliahtın kızı Sabiha Sultan’ı Mustafa Kemal Paşa’yla evlendirmek istediğini söyler.

Daha sonra sadrazam Talat Paşa, Fethi (Okyar) Bey ve Rauf (Orbay) Bey gibi kimseler, Mustafa Kemal Paşa’nın bu evliliği yapması için diretirler. Sebebi Sultan Reşat²’ın  ölmek üzere olması yüzünden düşünce ve tasarılarına pek güvenemedikleri veliahta içlerinden birinin yakın olmasını istemeleridir. Mustafa Kemal Paşa bir süre için ne evet ne de kesin olarak hayır der. Bu olayı anarken Dr. Tevfik Rüştü Aras³  bu yazara; “Ben bu işin olmayacağına o kadar inanıyordum ki ona hiç karışmadım” demişti.

Bir gece, bir eğlenceden birlikte dönüşte, Mustafa Kemal Paşa, Dr. Rasim Ferit (Talay)’ın koluna girip, onu yürüterek Maçka kışlası karşısındaki parka kadar götürür ve bir sıraya otururlar. Mustafa Kemal Paşa, bu sultanla evlenme işini açıp doktorun düşüncesini sorar. O işin kesin biçimde aleyhinde bulunarak şunları söyler:

-“…Bir sultanla evlilik hayatı sana ağır gelecek, merasime tabidir, yanına girebilmek için izin istemelisin veya onun davetini beklemelisin. Eğer bir sultanla evlenirsen, eleştirdiğin Enver Paşa’ya benzersin.”

Bunun üzerine Mustafa Kemal Paşa, “tek dostum senmişsin, herkes bu işi yapmam için ayak diretiyor” der. Ve evlenmesi için onu sıkıştıranlara artık bu işi ağızlarına almamalarını söyler.

Yıllar geçip, Hilafet ortadan kalkıp, hanedan sınır dışı edildiği gece, Mustafa Kemal Paşa, Dr. Rasim Ferit (Talay)’ı sofraya çağırır ve herkesin önünde bu sonuçta onun payını belirtir.⁴

1 Eskiden büyük adamların yanlarında bulunan hoş konuşan kimseler.

2 Sultan Mehmed Reşat, (1844 - 1918), 35. Osmanlı padişahı.

3 Tevfik Rüştü Aras, (1883-1972), Tıp Doktoru, Milletvekili, Dışişleri Bakanı, Elçi, İstiklal Mahkemesi üyeliğine getirildi. 1952-1959 yıllarında İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptı.

4 BAYUR, Yusuf Hikmet, Atatürk, Hayatı ve Eserleri I, Samsun’a Çıkışına Kadar, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 1997, s.148-149.

Kaynak: Atatürk’ten Gençliğe Unutulmaz Anılar, Ahmet Gürel, Mayıs 2009